Prestatiebeloning een goed idee?

Meer geld als je harder werkt. Dat lijkt logisch en rechtvaardig, maar prestatiebeloning heeft zoveel nadelen dat het ‘organisaties kan vergiftigen’.

Mensen gaan harder werken als ze op prestaties worden beoordeeld. Dat klinkt voor ondernemers positief, maar dat heeft ook schaduwzijden. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan om prestatie beloning succesvol in te voeren?

1. Als een bedrijf prestatiebeloning wil invoeren dan is het noodzakelijk dat de beoordelingscriteria helder zijn. In veel situaties is dat soms lastig om aan te geven, waarop beoordelen we bijvoorbeeld een juf of meester op school? Sommige bedrijven hebben in het geheel geen indicatoren opgesteld. Dat komt vaak omdat er geen keuzes zijn gemaakt en alles even belangrijk is. Heldere criteria zijn voor werknemers het richtsnoer van hun handelen.  
2. Een ander effect is dat mensen zich alleen gaan richten op die zaken die tellen voor de beoordeling. Andere zaken worden verwaarloosd, die tellen immers niet meer. Het is van belang om goed na te denken welke criteria er gekozen worden. 
3. Prestatiebeloning kan er toe leiden dat mensen allemaal voor eigen succes gaan. Uiteindelijk gaat het eigen belang boven het teambelang. Mensen moeten dus ook afgerekend worden op de bijdrage die zij aan het team leveren. 

Uit recent onderzoek blijkt dat medewerkers die te maken hebben met complexe en creatieve taken niet extra gemotiveerd worden door beloningen. Complex en creatief werk motiveert hen. Extra beloningen lijken vooral te werken bij routinematig werk of klussen waar niemand echt zin in heeft. Het is dus goed om na te denken over de vraag bij welk soort werk een prestatiebeloning het beste past. 

Werkt prestatiebeloning dan helemaal niet? Natuurlijk wel. Het is een uitstekend middel om de organisatie te sturen. Het veronderstelt wel dat een bedrijf weet wat zij wil (missie), waar het naar toe wil (visie en strategie) en dat ook duidelijk kan vertalen in eisen die zij aan de individuele medewerker stelt. Als een organisatie daarin slaagt en rekening houdt met de drie valkuilen hierboven genoemd, dan is prestatiebeloning een geweldig instrument!