Weg met ATV dagen

Werkgevers willen af van de ATV-dagen, het ruim 30 jaar oude systeem van herverdeling van arbeid op basis van extra vrije dagen.

"De werkgevers zien er geen enkele toegevoegde waarde meer in", zegt Evelien Zielschot, beleidsadviseur cao’s en arbeidsvoorwaarden van werkgeversvereniging AWVN woensdag tegen NU.nl.
De vereniging reageert daarmee op oproepen van bouwconcerns BAM en Dura Vermeer om het aantal vrije dagen in de bouw (nu 43 per jaar) te verminderen. Autofabrikant NedCar schafte de ATV-dagen vorig jaar na de redding door VDL al grotendeels af. Bij de AWVN zijn 19.000 ondernemingen met ruim 2 miljoen werknemers aangesloten, de vereniging is betrokken bij 500 cao's.

Sinds 2008 is het aantal gewerkte dagen juist toegenomen, ten koste van ATV-dagen, seniorendagen en feestdagen. "De trend is dat er meer gewerkt wordt en werknemers minder vrije dagen hebben of opnemen", aldus Zielschot. Volgens haar worden in vrijwel alle cao's het aantal vrije dagen afgebouwd, vaak in ruil voor meer loon. Door het verkopen van vrije dagen kunnen individuele werknemers toch nog wat extra salaris verdienen.
De AWVN becijferde in 2011 dat werknemers in Nederland 83 miljoen vakantiedagen hebben openstaan, wat een waarde betekent van 15 miljard euro. Een nieuw onderzoek na de invoering van de nieuwe regels over de houdbaarheid van vakantiedagen wordt binnenkort afgerond.

Bestuursvoorzitter Nico de Vries van bouwconcern BAM zei dinsdag op radiozender BNR dat hij afschaffing van de ATV-dagen bespreekbaar wil maken bij de komende cao-onderhandelingen. Ook concurrent Dura Vermeer wil de rechten van werknemers in de bouw inperken. Die hebben nu 25 vakantiedagen, 15 ATV-dagen en 3 kortverzuimdagen. Reductie van die vrije dagen versterkt de concurrentiepositie van de Nederlandse bouwvakkers en bouwbedrijven, aldus Dura.

Vakbond FNV verwijst naar het Akkoord van Wassenaar uit 1982, waarin afspraken zijn gemaakt over de herverdeling van werk in ruil voor meer vrije dagen. Werkgevers zouden hier nu alleen om roepen, omdat 'de geldbuidel leeg is'. "Het heeft niet zo veel zin om nu een hype te creëren over ATV-dagen, want uiteindelijk worden zulke afspraken gewoon aan de onderhandelingstafel uitonderhandeld", aldus woordvoerder Harrie Lindelauff.

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Tilburg, meent dat de tijd rijp is voor een discussie over modernisering van de ATV. "Het is een crisisinstrument dat juist in tijden van grote werkloosheid goed zou moeten werken." De ATV heeft volgens hem sinds 1982 verschillende positieve effecten gehad op de arbeidsmarkt. Zo is Nederland 'kampioen' deeltijdbanen en is de arbeidsparticipatie van vrouwen er sterk door toegenomen. Modernisering van de ATV kan volgens Wilthagen goed naar Duits voorbeeld. Daar nemen werknemers in slechte tijden wat meer vrije tijd op en werken zij extra wanneer productie en economische omstandigheden daar om vragen.