Motivatie is gedrag dat mensen vertonen vanuit de eigen wil. Iets willen doen, iets willen bereiken. Dat kan gaan om om hele elementaire dingen. Eten, drinken, een dak boven je hoofd. De primaire dingen van het leven. Behoeften die mensen hebben die gelijk zijn aan de behoeften die dieren ook hebben. Ik noem dat motivatie 1.0
In motivatie 2.0 laten mensen zich vooral leiden door het voordeel dat zij kunnen behalen. Wat levert het mij op? Mensen gaan een ruil relatie aan. Wat kost het mij en wat levert het mij op? Die vragen staan centraal bij de motivatie. Als het maar genoeg oplevert en het gedrag dat zij vertonen succesvol is, dan zullen zij dit gedrag blijven herhalen.
Leidinggeven aan deze mensen draait om twee zaken: belonen en straffen. Die manier van leidinggeven noemen we transactioneel leiderschap. De nadruk ligt op de ruil relatie. De leidinggevende probeert het gedrag van medewerkers te beïnvloeden door directe sturing op het gedrag. Functioneringsgesprekken, directe feedback, beoordelingsgesprekken, corrigerende gesprekken en belonen van gewenst gedrag. Het vraagt veel energie en veel controle van de leidinggevende. Deze manier van leidinggeven werkt immers alleen als beloning en straf direct (snel) volgen op het vertoonde gedrag. Gelukkig zijn er hulpmiddelen. De prikklok, de uitgebreide proceshandboeken die gedrag gedetailleerd voorschrijven, kledingcodes, uitgebreide persoonlijke targets etc.
Belonen vindt overigens vaak plaats met behulp van allerlei ingewikkelde systemen die vaak eerder een negatief dan een positief effect hebben. Wie kent bijvoorbeeld niet de beloningssystemen die organisatie of teamgebonden zijn en waarbij de medewerker niet het gevoel heeft dat hij zijn bonus met zijn individuele prestatie kan beïnvloeden? Of systemen waarvan de uitkomsten ieder jaar dezelfde uitslagen geven? Of nog erger, systemen waarbij de uitkomsten door vele medewerkers als verrassend en oneerlijk worden gezien? Motivatie 2.0 leidt ook vaak tot gedrag dat de organisatie nu net niet wil; geen teamwork maar voor het eigen belang gaan, mensen komen alleen nog in beweging als er een beloning aanhangt ...
Motivatie 3.0 draait vooral op het aansluiten bij de intrinsieke motivatie van de medewerker, een benadering die veel beter aansluit bij de moderne medewerker. We noemen dat transformationeel leiderschap. Een medewerker die steeds vaker los komt van puur routinematige taken en van wie flexibiliteit en creativiteit wordt gevraagd. Bij motivatie 3.0 gaat het om het zoeken naar betekenisvolle doelen voor medewerkers. Doelen die uiteraard aansluiten bij de strategie en missie van het bedrijf. Eigen inbreng, de ruimte om creatief te zijn, echt er toe doen en echt invloed kunnen uitoefenen; dat zijn de dingen die er in toekomst toe zullen doen! Natuurlijk hangt de keuze voor transactioneel of transformationeel leiderschap af van de personen waaraan u leiding geeft. En van de cultuur. En van je zelf. Deze stijl van leidinggeven en motiveren past vooral bij hoger opgeleide medewerkers die zich zelf als professional zien.
Welke vorm van leidinggeven hanteer jij?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten